FILMOWE OBRAZY POPKULTURY

SEM. ZIMOWY 2023/2024 - ZAJĘCIA ONLINE

 

WOLNI SŁUCHACZE - ZAPISY NA MAILA KAROLINA@AGAINSTGRAVITY.PL

ZE WZGLĘDU NA OGRANICZENIA LICENCYJNE DOSTĘP DO ZAJĘĆ MOŻLIWY JEST WYŁĄCZNIE NA TERENIE POLSKI.



Przedmiot ogólnouniwersytecki na Uniwersytecie Warszawskim. Semestr zimowy 2023/24, zajęcia online.



Filmowe Obrazy Popkultury to spotkanie dwóch światów – filmu i akademickiego, w tym medioznawczego, namysłu nad popkulturą. Na program zajęć składają się najwybitniejsze i najżywiej dyskutowane w ostatnich latach filmy dokumentalne i fabularne z zasobów Against Gravity. Film dokumentalny nie tylko wyraźnie zyskuje na popularności, ale w świadomości wielu widzów pozostaje bardziej wiarygodnym i niezależnym niż film fabularny sposobem mówienia o rzeczywistości, w tym o takich przejawach popkultury jak muzyka, moda, internet, działalność fanów, rola sportu w życiu człowieka, czy kino samo w sobie. Media również dostarczają opowieści na ten temat, ale film dokumentalny jako przekaz o charakterze audiowizualnym i zarazem autorska wizja rzeczywistości kontynuuje i rozwija prezentowane w nich opowieści i w szerszym kontekście osadza obrazy rzeczywistości. Staje się tym samym doskonałym wstępem do dyskusji na temat świata rozumianego jako kalejdoskop zdarzeń i zjawisk. Film dokumentalny choć korzysta ze środków opowiadania pokrewnych reportażowi czy przekazom dziennikarskim, stanowi rozwinięcie dla komunikatów, które proponują media czy internet. Zajęcia mają na celu zarówno pogłębienie wiedzy filmowej i kulturoznawczej Uczestniczek i Uczestników, jak i trening krytycznego myślenia w kontakcie z mediosferą naszych czasów. 

Projekcjom 12 filmów z zasobów Against Gravity towarzyszyć będą wykłady rozszerzające i analizujące zagadnienia przedstawione w filmach składających się na program. W ich ramach podane zostaną narzędzia do analizy zjawisk medialnych i zapośredniczonych przez media, dodatkowe konteksty i literatura rozwijająca wiedzę Studentek i Studentów.

Zarejestruj się w systemie USOS


INFORMACJE OGÓLNE

Zajęcia będą odbywać się online. Uczestniczki i Uczestnicy będą otrzymywać dostęp do filmów i wykładów online.

  • Wykłady będą odbywać się zgodnie z poniższym harmonogramem zajęć we wtorki o godz. 17:00 w formie live streamu na Facebooku AKADEMII FILMU DOKUMENTALNEGO. Wykłady będą rejestrowane i następnego dnia udostępniane wszystkim osobom zapisanym na zajęcia za pośrednictwem YouTube’a. Nie trzeba uczestniczyć w wykładzie na żywo, można go nadrobić w późniejszym, dogodnym dla siebie terminie.

  • Filmy będą udostępniane na platformie akademia.vod.mdag.pl Prosimy o zarejestrowanie się na platformie na swój mail podany w USOS. Po wykupieniu dostępu do zajęć każda osoba otrzyma karnet umożliwiający dostęp do filmów. Filmy będą udostępniane co tydzień - o północy w poniedziałki (aby mieć możliwość obejrzenia filmu przed wtorkowym wykładem) - z możliwością jednorazowego odtworzenia w ciągu 6 dni (do niedzieli, w następny wtorek udostępni się kolejny film zgodnie z harmonogramem zajęć). Od momentu kliknięcia “Odtwórz” będzie 48 godzin na dokończenie oglądania filmu.

  • Dostęp do filmów możliwy wyłącznie na terenie Polski! 

  • Na pierwszy wykład zapraszamy 17.10.2023 r. Pierwszy film będzie udostępniony od północy w poniedziałek 16.10.2023 r., do niedzieli, 22.10.2023 r. do godz. 23:59. Od 23.10 na tydzień będzie udostępniony kolejny film z programu itd.

  • 03.10, 10.10 i 31.10.2023 r. zajęcia nie odbędą się.

  • Obecność na zajęciach zaliczana jest obejrzeniem filmu (w ciągu 6 dni dostępności danego filmu, w dogodnym dla siebie momencie). Zachęcamy do oglądania filmów przed wykładem, ale nie jest to absolutnie konieczne. Każda osoba uczestnicząca w zajęciach otrzyma unikalny kod umożliwiający dostęp do filmów, dzięki któremu pod koniec semestru będziemy mieć możliwość weryfikacji odtworzeń i tym samym sprawdzenia Waszych obecności.

  • Rejestrując się/opłacając karnet na zajęcia po zakończeniu okresu dostępności danego filmu rozumiesz i akceptujesz, że nie będzie on już dostępny, a jego nieobejrzenie liczy się jako nieobecność.



Liczba ECTS: 4

E-karnet: Studentki i studenci, chcący uczestniczyć w zajęciach i uzyskać z nich zaliczenie, zobowiązani są w pierwszej kolejności do rejestracji na zajęcia w systemie USOS, a następnie wykupienia semestralnego dostępu (e-karnetu), którego cena wynosi 165 zł.

UWAGA! Samo opłacenie dostępu (e-karnetu) nie gwarantuje miejsca na liście osób uczestniczących w zajęciach. Osoby, które chcą uzyskać zaliczenie z przedmiotu muszą w pierwszej kolejności zarejestrować się na zajęcia w systemie USOS. Dopiero po rejestracji należy opłacić e-karnet.

→ Warunkiem uczestnictwa w zajęciach jest zarejestrowanie się na stronie akademia.vod.mdag.pl adresem mailowym z systemu USOS oraz wykupienie wykupienie karnetu na wybrany fakultet:
Link do kupna e-karnetu

→ Rejestrując się na zajęcia/opłacając karnet już po zakończeniu okresu dostępności danego filmu rozumiesz i akceptujesz, że nie będzie on już dla Ciebie dostępny, a jego nieobejrzenie liczy się jako jedna z Twoich nieobecności.

Istnieje możliwość wykupienia e-karnetu bez rejestracji w USOS, żeby uczestniczyć w zajęciach jako wolny/a słuchacz/ka. UWAGA! Zapisy dla wolnych słuchaczy/słuchaczek od 01.09.2023 r., osoby zainteresowane prosimy o wysłanie zgłoszenia na adres mailowy: karolina@againstgravity.pl 

Prowadząca:
Kaja Klimek - dziennikarstwo i komunikacja społeczna, porównawcze studia cywilizacji - Uniwersytet Jagielloński, edukatorka, tłumaczka i krytyczka filmowa i popkulturowa ,freelancerka - tłumaczka i publicystka. 

Kontakt: filmoweobrazypopkultury@gmail.com (w sprawach zaliczeniowych)

Koordynatorka:
Karolina Konwalik - Akademia Dokumentalna
Kontakt: karolina@againstgravity.pl (w sprawach organizacyjnych oraz w razie ewentualnych problemów technicznych z playerem. W razie problemów technicznych prosimy o przesłanie zrzutu ekranu z błędem/widokiem, który wyświetla się po zalogowaniu)

 



WARUNKI ZALICZENIA

1. OBECNOŚĆ

W semestrze zimowym 2023/2024 zaplanowanych jest 12 projekcji. Obecność na zajęciach zaliczana jest obejrzeniem filmu. Każda osoba uczestnicząca w zajęciach otrzyma karnet umożliwiający dostęp do filmów, dzięki któremu pod koniec semestru będziemy mieć możliwość weryfikacji odtworzeń i tym samym sprawdzenia Waszych obecności.

Maksymalna ilość nieobecności umożliwiająca zaliczenie przedmiotu to: CZTERY. Każda kolejna będzie oznaczała brak możliwości zaliczenia przedmiotu. Ze względu na charakter zajęć nie ma znaczenia czy nieobecności są usprawiedliwione czy nie.

Każdej i każdemu przysługują DWIE NIEOBECNOŚCI bez żadnych konsekwencji. Za kolejne DWIE, które uznajemy za nadprogramowe, należy napisać recenzje lub zrealizować 3-minutowe recenzje wideo wybranych filmów z FOP, które obejrzało się w ramach zajęć - innych niż film wybrany do pracy zaliczeniowej!

W tej pracy liczy się OPINIA, krytyczne spojrzenie, a nie powszechnie dostępne dane na temat filmu, jego twórców, przebiegu ukazanej sytuacji. Recenzja może być krótszą formą odpowiedzi na pytanie zadane w czasie zajęć.

Objętość pracy / długość wideo: maksymalnie 3000 znaków ze spacjami / 3 minuty

Termin nadsyłania recenzji: ostatnie zajęcia w semestrze (tj. do 23 stycznia 2024 r. do końca dnia).
Nadesłanie recenzji odrabiającej nieobecność jest konieczne do zaliczenia przedmiotu. Nieprzesłanie recenzji w terminie powoduje obniżenie oceny o pół za każdą.

UWAGA: To Uczestniczka i Uczestnik zajęć powinni wiedzieć, który film opuścili. Bieżące kontrolowanie ilości nieobecności leży po Waszej stronie.



2. PRACA ZALICZENIOWA

Warunkiem zaliczenia zajęć, poza obecnością, będzie przygotowanie pracy zaliczeniowej w postaci materiału wideo z dołączoną pisemną eksplikacją zastosowanej formy i metody pracy.

Jak się do tego zabrać? Każdemu prezentowanemu w ramach zajęć filmowi będzie towarzyszyło pytanie dotyczące czy to treści poruszanych w filmie, czy jego formy estetycznej, ale również szerszego kontekstu społecznego, kulturowego czy politycznego, w który film się wpisuje. Uczestniczka i Uczestnik zajęć wybierają zatem jeden film prezentowany w ramach Akademii i przygotowują odpowiedź na dotyczące go pytanie postawione w czasie dyskusji po owym filmie - w postaci materiału wideo. Pytania po zajęciach pojawią się na tej stronie - poniżej opisu filmu, którego dotyczą.



  • WYMAGANIA DOTYCZĄCE PRACY:

Praca wideo: Długość to maksymalnie 3 minuty (za przekroczenie długości obniżamy ocenę o pół, ekonomia wypowiedzi jest ważna), popularny format wideo (mpeg, vlc, mp4, avi) wysłane poprzez Google Drive, Dropbox, Wetransfer. Materiał ma mieć charakter krytyczno-filmowy i eseistyczny. Co to oznacza? Autorka i Autor prezentują swoje poglądy i przemyślenia, dowodzą krytycznego myślenia o filmie i jego kontekście. Forma - właściwie dowolna - od wypowiedzi bezpośrednio do kamery (uwaga: przemyślanej i wypowiedzianej, a nie odczytanej! Czytanie oznacza dyskwalifikację i zwrot pracy!), przez różnorodne formy montażowe, vlogowe, wideo-eseistyczne (zmontowane materiały wizualne i komentarz Autorki/Autora), po... No właśnie. Granicą jest Wasza inwencja twórcza. Praca powinna też zawierać planszę z listą wykorzystanych materiałów, których nie jesteście Autorkami/Autorami.

Eksplikacja autorska: do pracy (np. w treści maila) należy dołączyć pisemne uzasadnienie wybranej formy i metody pracy w przypadku wybranego zagadnienia oraz opis procesu twórczego.
Długość: 2000 znaków ze spacjami.

Nazwa pliku wideo według schematu: imię_nazwisko_numer pytania

W treści maila wpisujemy również Imię i nazwisko oraz numer indeksu.

Jeśli szukacie inspiracji, serdecznie polecamy kanał AFD na YouTube, gdzie można obejrzeć najciekawsze prace uczestniczek i uczestników poprzednich edycji zajęć.

Charakter samych pytań towarzyszących filmom wskaże, że możliwości i form wyrazu będzie wiele. Liczy się przede wszystkim inwencja twórcza, własne przemyślenia, pomysły i kreatywność Autorki i Autora.



  • KRYTERIA OCENIANIA:

Przy ocenie pod uwagę będą brane:

- zgodność z tematem - lub uzasadnione od niego odbieganie, jeśli Autorka lub Autor ma taką potrzebę;

- odpowiedź na pytanie dowodząca przemyślenia zagadnienia;

- odniesienia nie tylko do filmu, ale i innych tekstów kultury i kontekstów;

- oryginalność myśli i wyjście poza obiegowe, stereotypowe przekonania;

- własna, uzasadniona opinia i stanowisko;

- pomysł na realizację - jest ważniejszy właściwie niż samo wykonanie. Zdajemy sobie sprawę, że dla wielu z Was to pierwsza próba wypowiedzi w takiej formie. Bardzo szanuję każdą próbę wyjścia poza strefę komfortu i zmierzenia się z nową formą wyrazu;

- inwencja twórcza - to szerokie zagadnienie. Najważniejsze jest to, żebyście podjęli próbę, eksperymentowali i stworzyli autorskie dzieło;

- w przypadku wypowiedzi do kamery: najważniejsza jest jasność, spójność i przejrzystość wywodu podanego bezpośrednio do kamery (czyli do widzki, która Was ogląda), a nie odczytywanego z kartki/monitora. Czytanie rzuca się w oczy i oznacza zwrot pracy oraz konieczność zmierzenia się z tym lub innym tematem raz jeszcze;

- długość materiału - 3 minuty to absolutne maksimum. Ekonomia wypowiedzi jest istotna - za przekroczenie długości obniżamy ocenę o pół;

- na końcu plansza z listą wykorzystanych materiałów (wideo, muzyka), których nie jesteście Autorkami/Autorami - jeśli z takich korzystaliście.



  • TERMIN:

Termin nadsyłania pracy wideo z eksplikacją autorską to DWA TYGODNIE od daty zajęć. Przez datę zajęć rozumiemy dzień, w którym zgodnie z poniższym harmonogramem odbywa się wykład. Deadline na dosyłanie prac zaliczeniowych to 6.02.2024 (czyli dwa tygodnie po ostatnich zajęciach, jeśli do pracy zaliczeniowej wybierasz ostatni film).

Gotowe prace należy wysłać pod adres filmoweobrazypopkultury@gmail.com

UWAGA! Termin jest niezmienny, rygorystycznie przestrzegany i nie ma od niego odstępstw, a jego przekroczenie zamyka drogę do opracowania pytania związanego z danym filmem - pozostaje on jednak przez resztę semestru dostępny do recenzji zaliczającej ewentualną nadprogramową nieobecność. Jeśli zajęcia nie odbywają się - termin to wciąż dwa tygodnie, chyba że prowadząca określi inaczej. Dlaczego tak musi być? Zależy nam, żeby jak najszybciej sprawdzać prace, szczególnie, gdy semestr zbliża się do końca. Dlatego też serdecznie namawiamy i zachęcamy, żeby zająć się pracami zaliczeniowymi wcześniej na przestrzeni semestru, a nie zostawiać spełnienie warunków zaliczenia na ostatni moment.

Za pracę można zdobyć 5 punktów. Oceniane będą zarówno forma, koncept, jak i treść. Po wypełnieniu warunków dotyczących obecności na tej podstawie wystawiona zostanie ocena końcowa.

UWAGA! OTO JEDYNY ADRES DO WYSYŁKI WSZYSTKICH PRAC: filmoweobrazypopkultury@gmail.com

PROSIMY NIE PISAĆ WIADOMOŚCI Z PYTANIAMI CZY PRACA DOTARŁA I CZY ZOSTAŁA SPRAWDZONA. PROWADZĄCA NIE ODPOWIADA NA TAKIE WIADOMOŚCI. DOSTANIECIE ODPOWIEDŹ OD RAZU Z OCENĄ I KOMENTARZEM DO PRACY. Jeśliby CZEGOKOLWIEK BRAKOWAŁO, ZOSTANIECIE POPROSZENI O UZUPEŁNIENIE.

Sprawdź filmik prowadzącej z wytłumaczonymi wytycznymi do pracy zaliczeniowej

 
 

17 PAŹDZIERNIKA 2023 - JUTRO ALBO POJUTRZE

Minding The Gap, reż. Bing Liu, 2018, USA, 98 min.

W Rickford, w stanie Illinois, w samym sercu amerykańskiego Pasa rdzy, trzej przyjaciele: Zack, Keire i reżyser filmu Bing spędzają wolny czas na jeżdżeniu na deskorolce po mieście i imprezowaniu. Silne i głębokie relacje tych trzech młodych mężczyzn i ich dorastanie są rdzeniem filmu stworzonego przez jednego z nich z młodzieńczą energią, choć jednocześnie imponującym poziomem dojrzałości. I choć film kręcony był początkowo w sposób spontaniczny, jako czysta rejestracja codzienności trzech młodych zaprzyjaźnionych ze sobą deskorolkarzy, to w efekcie stał się poruszającym zapisem procesu ich dorastania i konieczności podejmowania trudnych życiowych decyzji. Wolność otwiera drogę do odpowiedzialności i dojrzałości.

Obserwujemy wnikliwy portret nieokrzesanych młodych skejtów, którzy wkraczają w dorosłość i zostają postawieni w sytuacjach, gdzie każdy wybór, zarówno dobry, jak i zły, zamyka jedne drzwi i otwiera nowe. Każdy z nich ma własne demony, z którymi musi zmierzyć się na prywatnym froncie. 23-letni Zack zostaje nieoczekiwanie ojcem, a 17-letni Keire dostaje pierwszą pracę. Bing zostaje wtłoczony w burzliwy związek Zacka z dziewczyną, a Keire zmaga się wewnętrznie z problemem rasowej tożsamości i śmiercią ojca. Film pokazuje zmiany, jakie z upływem lat zachodzą w życiu i osobowości trzech młodych deskorolkarzy, którzy ostatecznie pokonują niepewną przepaść między dzieciństwem a dorosłością. Jest wyjątkowym, bo bardzo szczerym, spojrzeniem młodego mężczyzny na proces dorastania i radzenia sobie z nieokiełznaną młodością.

Pytanie 1:  Sport na ekranie, męskość w XXI wieku, symbolika deskorolki… albo film, który zmienia życie. Opowiedz o jednym z tych wątków, które otwiera film i dodaj własne przykłady.


 
 

24 PAŹDZIERNIKA - JURRASIC PUNK

Jurassic Punk, reż. Scott Leberecht, 2022, USA, 81min.

Steve Williams jest uważany za pioniera animacji komputerowej. Film przedstawia jego historię i wydarzenia, które doprowadziły do historycznego momentu, gdy cyfrowo stworzone dinozaury weszły na srebrny ekran w filmie „Park Jurajski”. Technologia zawitała w końcu do Hollywood, a wszystko dzięki Williamsowi, który w wolnym czasie przygotował animację dinozaurów. Pierwotnie nikt jej nie chciał, ale Spielberg zgodził się obejrzeć jej testową wersję i szybko podjął decyzję. „Park Jurajski” przeszedł do historii kina jako najważniejszy – od czasu „Gwiezdnych Wojen” – film wykorzystujący efekty specjalne.

Steve i grupa ekspertów daje świadectwo temu epokowemu wydarzeniu w studiu filmowym Lucas Film na początku lat 90. XX wieku, kiedy kreowanie postaci w komputerze wydawało się zupełnie niemożliwe. Skłonności ku anarchii i lekkomyślne lekceważenie autorytetów kosztowało Williamsa utratę uznania, na jakie bez wątpienia zasłużył. Kilka dekad później walczy, aby dać sobie radę z chaotyczną przeszłością.

Pytanie 2: Sport na ekranie, męskość w XXI wieku, symbolika deskorolki… albo film, który zmienia życie. Opowiedz o jednym z tych wątków, które otwiera film i dodaj własne przykłady.

 

31 PAŹDZIERNIKA 2023 - BRAK ZAJĘĆ

 

7 LISTOPADA 2023 - DZIEWCZYNA W FONTANNIE

Girl In The Fountain, reż. Antongiulio Panizzi, 2022, Włochy, Szwecja, 81 min.

Był rok 1960, kiedy olśniewająco piękna szwedzka aktorka Anita Ekberg wywróciła Fontannę di Trevi, Włochy i cały świat do góry nogami. W kultowej scenie filmu „Słodkie życie” Federico Felliniego ukazała się w czarnej sukni bez ramion, ze swoimi długimi blond włosami w słynnej włoskiej fontannie. Po premierze filmu stwierdziła, że to ona uczyniła reżysera sławnym, a nie na odwrót, ale osoba i grana przez nią postać filmowa to nie to samo. Ekberg przez całe życie walczyła o to, żeby uwolnić się od swojej legendy. Na czym polegał jej fenomen?

Film opowiada historię aktorki głosem Moniki Bellucci – innej ikony, tym razem współczesnego kina, która odtwarza postać Szwedki. Wykorzystując swoją wrażliwość Bellucci delikatnie i dokładnie bada jej legendę, aby odczarować ją ze stereotypowych ocen. Werbalna i wizualna rozmowa tych dwóch filmowych ikon buduje ciekawy, choć z pozoru niemożliwy, dialog dwóch aktorek-diw z różnych epok. Pozwala to Bellucci odkryć nowy wymiar Ekberg jako wolnej i niezależnej kobiety, która zapłaciła wysoką cenę za to, że nie chciała się nikomu podporządkować. Przeplatając archiwalne zdjęcia Ekberg ze współczesnymi obrazami Bellucci, reżyser filmu nie tylko pokazuje kultowe kobiety współczesnego kina, ale zadaje też pytanie, jak to jest być jego ikoną.

Pytanie 3: Aktorki, gwiazdy, divy, ikony. Opowiedz o najważniejszej dla Ciebie kobiecie w świecie kina i jej wizerunku - oraz, jeśli to możliwe, jego przemianach.

 

14 LISTOPADA - CZĘŚCI INTYMNE

Body Parts, reż. Kristy Guevara-Flanagan,. 2022, USA, 86 min.

Czy w momencie, kiedy aktorka przekracza próg planu zdjęciowego, jej ciało staje się własnością (najczęściej męskich) twórców? Jak w przeszłości i obecnie pokazuje się nagość i seks w filmach? Czy w przemyśle filmowym jest miejsce dla ciał, które nie wpisują się w stereotypowe wyobrażenia o atrakcyjności? Na te i wiele innych pytań odpowiedzi szukają w filmie reżyserki, scenarzystki i aktorki, między innymi Jane Fonda, Joey Soloway, Angela Robinson, Karyn Kusama, Rose McGowan, Rosanna Arquette, Alexandra Billings, Stacy Rukeyser czy Emily Meade. Historia emancypacji łączy się w filmie z historią kina, pokazującego przez dziesiątki lat przyjemność i pożądanie na ekranie wyłącznie z męskiej perspektywy. Obecnie standardy pracy, jak chociażby zatrudnianie koordynatorów_ek scen intymnych, zmieniają się. Z drugiej strony ciała, najczęściej aktorek, pojawiające się na ekranie są retuszowane na ogromną skalę, z  wykorzystaniem nowoczesnych technologii. Stojący na rozdrożu przemysł musi zdecydować, w którą stronę chce zmierzać – równości i naturalności czy wykluczenia i idealizacji.

Pytanie 4: Opowiedz o trzech postaciach, filmach czy zjawiskach, które Twoim zdaniem uzupełniają i ilustrują tematykę filmu i rozmowy z gościnią.

 

21 LISTOPADA 2023 - LYNCH / OZ

Lynch / Oz, reż. Alexandre O. Phillippe, 2022, USA, 110 min.

Co łączy filmy Davida Lyncha z „Czarnoksiężnikiem z krainy Oz” Lymana Franka Bauma? Fascynacja, inspiracja, czy obsesja? „Nie ma dnia, abym o tej książce nie myślał” – przyznaje reżyser. Oparty na wyobraźni świat Bauma i niecodzienna wersja rzeczywistości Lyncha wydają się bardzo podobne. Odniesienia do „Czarnoksiężnika z krainy Oz” obecne są w całej twórczości Lyncha, od czerwonych butów, pustych wiatrów, bąbelków z pajęczyny, naiwnych młodych kobiet w strasznych tarapatach i bohaterek o imieniu Judy, po dosłowne podobieństwo Dorotki z „Czarnoksiężnika z krainy Oz” z Lulą z „Dzikości serca”.

Film pokazuje, jak bardzo kultowa książka dla dzieci obecna jest w twórczości wyrosłego z kultury amerykańskiej reżysera. Opowiadają o tym wybitni krytycy i filmowcy, w tym John Waters, David Lowery, Karyn Kusama, Justin Benson i Aaron Moorhead, którzy wskazują na zaskakującą sieć tropów i powiązań. Dzieląc się spostrzeżeniami na temat związków Lyncha z „Czarnoksiężnikiem z krainy Oz”, łączą w filmie głęboko przemyślany komentarz z mistrzowsko zmontowaną serią klipów filmowych. To jednak coś więcej niż tylko niecodzienne spojrzenie na filmowca i jego obsesję – to zapierająca dech w piersiach medytacja nad rolą kina w kształtowaniu i odzwierciedlaniu naszych marzeń.

Pytanie 5: Filmy ze sobą rozmawiają, twórcy się sobą inspirują. Opowiedz o nawiązaniach, inspiracjach, wspólnych tematach w wybranych filmach, które Ty zauważasz.

 

28 LISTOPADA 2023 - GRACE JONES

Grace Jones: Bloodlight And Bami, reż. Sophie Fiennes, 2017, Wielka Brytania, Irlandia, 116 min.

Grace Jones to ikona popkultury lat 70. i 80. XX wieku, piosenkarka, aktorka modelka, symbol oryginalnego stylu i wyrafinowanego smaku oraz Nowego Jorku końca ubiegłego wieku. Podziwiana za wizualną stronę występów i szatę graficzną płyt słynie z oryginalnego, androgenicznego wizerunku. Film jest portretem jej prywatnego i artystycznego życia. Poznajemy ją zarówno w roli córki, jak i matki, siostry oraz babki. Śledzimy jej karierę zawodową oraz oglądamy specjalny występ z legendarnymi hitamia, takimi jak „Pull Up to the Bumper” czy „Slave to the Rhythm”. Widzimy, jak zachowuje się w trasie koncertowej wobec swoich współpracowników i jak traktuje publiczność na koncertach. Obserwujemy szczytowe momenty jej kariery oraz głośnie wywiady, w tym ten z Russellem Harty, którego uderzyła przed kamerą.

Towarzyszymy jej również w podróży po Jamajce, gdy spotyka krewnych i wspomina brutalnego dziadka. Przez cały film przewija się motyw manieryzmu i wyzywającego wizerunku scenicznego Jones, który tak silnie wyznacza charakter jej fascynujących i hipnotyzujących występów. Film porusza dzięki osobistemu spojrzeniu reżyserki, która stworzyła z życia Jones imponujące widowisko, ukazując zarówno fragmenty życia prywatnego, jak i zawodowego.

Pytanie 6: O jakiej żyjącej artystce lub artyście muzycznym zrobiłbyś film dokumentalny? W jakich sferach pokażesz jej/jego życie? (chodzi o artystę, o którym NIE MA JESZCZE FILMU).

 

5 GRUDNIA 2023 - (NIE)ZWYKŁY MANHATTAN

(Un)Usual Manhattan, reż. Filip Janerka, 2022, Polska, 79 min.

Opowieść o słynnym wrocławskim osiedlu bloków zwanym potocznie „Manhattanem” to 16 historii, które nawiązują do 16 kondygnacji wieżowca.

W filmie poznajemy nie tylko piękno architektury wyjątkowego osiedla, ale również interesujące opowieści ludzi, którzy tam żyją. 16 historii opowiada m.in. o mieszkańcach, architekturze, fotografie Chrisie Niedenthalu i bohaterce jego słynnego zdjęcia. W tej historii nie mogło oczywiście zabraknąć architektki osiedla – Jadwigi Grabowskiej-Hawrylak, bez której odwagi i wyobraźni Wrocław nie byłby tym samym miastem.

Pytanie 7: Opowiedz o swoim ulubionym budynku - niekoniecznie takim w wielkiej skali architektonicznej. Co sprawia, że go pozytywnie “odczuwasz”?

 

12 GRUDNIA 2023 - UCIECZKA NA SREBRNY GLOB

Escape To The Silver Globe, reż. Kuba Mikurda, 2021, Polska, 94 min.

Rok 1975. Po kilku latach wymuszonej emigracji młody reżyser Andrzej Żuławski wraca do Polski. Jego sytuacja w kraju jest niepewna. Po „Trzeciej części nocy” (1971) - dobrze przyjętym debiucie nakręcił szokującego „Diabła" (1972), który z miejsca trafił na półkę a z reżysera uczynił persona non grata. Na domiar złego rozpada się jego rodzina. Żona - Małgorzata Braunek wnosi o rozwód. By poprawić swoją pozycję i uciec od osobistego dramatu, Żuławski podejmuje się tytanicznego zadania, realizacji największego filmu w historii polskiej kinematografii - eposu science-fiction „Na srebrnym globie". Jeśli mu się uda, trafi do panteonu polskiego kina. Jeśli nie - jego kariera w Polsce będzie skończona.

„Na srebrnym globie” (1976/1987) Andrzeja Żuławskiego mogło stać się jednym z najbardziej przełomowych filmów science-fiction w historii. Rozmach produkcyjny, gwiazdorska obsada, rewolucyjne kostiumy i scenografia zapowiadały arcydzieło. Dlaczego zatem władze kinematografii PRL wstrzymały produkcję na dwa tygodnie przed zakończeniem zdjęć? Czy zdecydowały o tym względy ekonomiczne,  polityczne, artystyczne, czy osobiste? Pozostał film-legenda, który nadal inspiruje filmowców z całego świata, podobnie jak emocje ekipy, równie silne dzisiaj co czterdzieści lat temu. „Ucieczka na srebrny glob” to film o największej tajemnicy i największym, niespełnionym, marzeniu polskiego kina.

Pytanie 8: Możesz stworzyć film dokumentalny o wybranym filmie. Jaki wybierzesz? Dlaczego? Jakie tematy nie tylko filmowe w nim poruszysz? Z kim porozmawiasz (poza twórcą)? Odnieś się do tematyki naszych zajęć.

 

19 GRUDNIA 2024 - HIGH LIFE

High Life, reż. Claire Denis, 2018, Niemcy, Francja, Wielka Brytania, Polska, USA, 110 min.

Gdzieś w odległej galaktyce, poza naszym układem słonecznym. Monte (Robert Pattinson) wychowuje swoją córeczkę Willow w całkowitej izolacji na pokładzie statku kosmicznego. Stał się ojcem wbrew własnej woli – pobrano jego spermę i użyto jej do inseminacji Boyse (Mia Goth, znana m.in. z drugiej części „Nimfomanki” Larsa Von Triera). Kiedyś byli częścią załogi eks-więźniów i skazańców, których wysłano niczym króliki doświadczalne w kosmos, aby odnaleźli czarną dziurę najbliższą Ziemi. Teraz, po latach, na pokładzie pozostał sam Monte i jego córka. "High Life" to pierwszy anglojęzyczny film francuskiej reżyserki Claire Denis.

„High Life” jest porównywany do największych dzieł Kubricka i Tarkowskiego i ma szansę na tytuł największego filmowego odkrycia 2019 r. W pierwszym anglojęzycznym dramacie Claire Denis wystąpiła plejada gwiazd: Robert Pattinson, Mia Goth (znana z drugiej części „Nimfomanki” Larsa Von Triera), Juliette Binoche, André Benjamin (czyli André 3000 z duetu muzycznego Outkast) i nasza rodaczka Agata Buzek. Filmem zachwycili się amerykańscy krytycy, a „Guardian” okrzyknął go „orgazmicznym cudem z Robertem Pattinsonem”. Dodajmy, że największych uniesień dostarcza fakt, że aktor w filmie… śpiewa, a akompaniuje mu grupa muzyczna Tindersticks.

Pytanie 9: Jeśli science fiction opowiada o naszych lękach i marzeniach TU I TERAZ, to o czym mógłby opowiadać taki film, w którym odbiłby się rok 2024? Przenieś nas w przyszłość i odnieś się do wybranych filmów i tekstów kultury.

 

9 STYCZNIA 2024 - MONOS

Monos, reż. Alejandro Landes, 2019, Argentyna, Holandia, Niemcy, Szwecja, Kolumbia, 102 min.

Wilk, Lady, Rambo, Yeti, Bum-Bum, Smerf, Szwedka i Pies to nastoletni partyzanci pilnujący amerykańskiej zakładniczki gdzieś w górach w Ameryce Południowej, pośród zjawiskowo sfilmowanych, soczystych i dzikich krajobrazów. Tajemnicza „Organizacja” daje im rozkazy przez radio, przydziela im krowę Shakirę, karabiny maszynowe do zabawy i pozwala na rytualne orgie po dniu ćwiczeń wojskowych. Kiedy przypadkowo ginie Shakira, zaczyna się walka o przywództwo w oddziale, który musi uciekać z gór do amazońskiej dżungli. Chaos i napięcie, które towarzyszyło nastolatkom zamienia się w brutalną walkę o przetrwanie w otoczeniu i nastroju przypominającym „Czas apokalipsy”. Zakładniczka wyczuwa szansę na ucieczkę, a oddział niszczy radio i tym samym kontakt z „Organizacją”. Młodzi rebelianci przypominający rozbitków z „Władcy much” zostają sam na sam ze swoimi demonami. Przedzierają się przez tropikalny las, a śmierć podąża za nimi… Hipnotyzującą atmosferę świetnie podkreśla ścieżka dźwiękowa Miki Levi. „Monos” zrobił furorę na festiwalach Sundance (Specjalna Nagroda Jury) i Berlinale 2019, gdzie „The Guardian” ogłosił film „największym okryciem” i określił go jako „młodzieżowy Czas Apokalipsy”. Dzieło Alejandro Landesa było oficjalnym kolumbijskim kandydatem do Oscara.

Pytanie 10: “Koniecznie w kinie!” - a jakie dla Ciebie znaczenie ma miejsce i wielkość ekranu, na którym oglądasz film? Odnieś się do filmu “Monos”, ale opowiedz też o swoim ulubionym seansie filmowym i miejscu, gdzie go przeżyłeś.

 

16 STYCZNIA 2024 - WIRTUALNA SOBOWTÓRKA

Made To Measure, reż. Hans Block, Moritz Riesewieck, Cosima Terrasse, 2022, Niemcy, Austria, Szwajcaria, 52 min.

Eksperyment, projekt interaktywny i film w jednym. Czy można zrekonstruować człowieka na podstawie pięcioletniej historii aktywności w Google? Czy można stworzyć sobowtóra, który nie zna „oryginału”, ale zna jego świadome i nieświadome aktywności w sieci? Film-projekt społeczny odtwarza w detalach osobę wraz z jej charakterem i profilem psychologicznym. Efekt jest porażający. Widzimy reakcje odtwarzanej osoby. Film ilustruje, jak nawet nieliczne dane w sieci wystarczają do identyfikacji potrzeb, zainteresowań, opinii i osobistych cech. Pokazuje niebezpieczną tendencję algorytmów do jednoznacznego klasyfikowania ludzi i definitywnego przewidywania naszych zachowań. A stąd już blisko do manipulacji.  Ludzie nie są stali, podlegają ciągłym zmianom, czego algorytmy nie uwzględniają. Specjaliści z branży punktują też ich inne słabości, a w szczególności konserwatywne podejście do dynamiki ludzkich reakcji. Film uświadamia, jak nasze słabości, nawyki, choroby czy lęki mogą łatwo zamienić się w profity. 

Pytanie 11: “Internet jest.” - to jasne, ale jak jest pokazywany na ekranie? Opowiedz o swoich ulubionych filmach (i innych tekstach popkultury), w których jest on “bohaterem” i/lub ma znaczenie dla fabuły.

 

23 STYCZNIA 2024 - CAŁE TO PIĘKNO I KREW - POKAZ W KINIE

All the Beauty and the Bloodshed, reż. Laura Poitras, 2022, USA, 121 min.

Fotografka, buntowniczka, aktywistka – Nan Goldin jest żywą legendą, znaną ze stawania zawsze po stronie słabszych. Stworzenia jej filmowego portretu podjęła się wybitna reżyserka Laura Poitras (nagrodzona Oscarem® za film „Citizenfour”). Tak powstało „Cało to piękno i krew” – trzymająca w napięciu jak rasowy thriller i zachwycająca wizualnie opowieść o sztuce, która ma odwagę zmieniać świat. Cofamy się do początków kariery Goldin, kiedy tworzyła kolorowe, intymne zdjęcia przedstawiające rewolucję seksualną, ją samą oraz jej przyjaciół. Wtedy była prekursorką, rzucającą wyzwanie męskiemu światu fotografii. Obecnie całą energię poświęca założonej przez siebie grupie aktywistycznej PAIN, która staje w obronie osób uzależnionych od środków przeciwbólowych i walczy z producentami tych leków – rodziną Sacklerów. Czy uda jej się po raz kolejny zapoczątkować społeczną zmianę, dającą nadzieję na lepszą przyszłość? Film zdobył Złotego Lwa na festiwalu w Wenecji oraz nominację do Oscara®. 

Pytanie 12: Sztuka, aktywizm i temat zaangażowania społecznego i politycznego artystów. Wyraź swoją opinię, podaj aktualny przykład takiej osoby i odnieś go do działalności Nan Goldin.

 

LEKTURY ZALECANE: 

  • Film dokumentalny: Kreatywne opowiadanie, Sheila Curran Bernard, Warszawa 2011

  • Bohater w filmie dokumentalnym, Jacek Bławut, Łódź 2010

  • Film Art. Sztuka Filmowa. Wprowadzenie, David Bordwell, Kristin Thompson, Warszawa 2010, rozdz. Film dokumentalny

  • New Documentary: A Critical Introduction, Stella Bruzzi, London 2000

  • DOCąd. Rozmowy z polskimi dokumentalistami, Katarzyna Taras, Jakub Socha, Wydawnictwo Filmoteki Śląskiej, Katowice 2014

  • Herzog. Przewodnik Krytyki Politycznej, red. Agnieszka Wiśniewska, Julian Kutyła, Warszawa 2010

  • Kino dokumentalne Kazimierza Karabasza, Mikołaj Jazdon, Poznań 2009

  • Klucze do rzeczywistości: Szkice i rozmowy o polskim filmie dokumentalnym po roku 1989, red. Małgorzata Hendrykowska, Poznań 2005

  • Polskie kino dokumentalne 1989–2009: Historia polityczna, red. Agnieszka Wiśniewska, Warszawa 2011

  • Poetyka kina dokumentalnego, Mirosław Przylipiak, Gdańsk 2000

  • Direct cinema: Observational documentary and the politics of the sixties, Dave Saunders, London 2007

  • Documentary: The Margins of Reality, Paul Ward, London 2005

  • Werner Herzog, red. Peter C. Seel, Bogusław Zmudziński, Kraków 1994