21 LUTEGO 2024 - ŚWIAT PO PRACY

After Work, reż. Erik Gandini,2023, Szwecja, Norwegia, Włochy, 81min.

W Kuwejcie każdy ma prawo do pracy, więc w niektórych miejscach na jednym stanowisku zatrudnionych jest 20 osób, które przychodzą do pracy tylko po to, żeby w niej być. Z wykonywaniem konkretnych zadań nie ma to nic wspólnego. W Korei Południowej pracuje się tak dużo, że wprowadzono tam nawet politykę wyłączania komputerów pod koniec dnia, żeby pracownicy nie mogli już dłużej pracować. 14-godzinny dzień pracy to w tym kraju norma i oznaka szacunku. Z kolei w Stanach Zjednoczonych co roku pracownicy rezygnują z ponad 500 milionów godzin urlopu z obawy o utratę pracy. Tymczasem roboty są już gotowe do przejęcia większości wykonywanych przez człowieka zadań, co w efekcie uczyni nas bezrobotnymi.

Wiele zmieniło się od czasu, gdy grupa purytańskich księży wynalazła w XVII wieku pojęcie etyki pracy. W XXI wieku samo pojęcie „pracy” pod wieloma względami się rozpada. To idealna sytuacja dla szwedzkiego mistrza kina dokumentalnego Erika Gandiniego, który podróżuje po całym świecie i wnikliwie, z egzystencjalnym humorem bada, co oznacza dziś słowo „praca” i czy w ogóle ma ono jeszcze dla nas jakieś znaczenie.

28 LUTEGO 2024 - NOWA UMOWA SPOŁECZNA

Breaking Social, reż. Fredrik Gertten,2022, Szwecja, 92 min.

Umowa społeczna jest dziś podważana i zrywana przez elity finansowe i polityczne. Korupcja i rządy kleptokracji, o których coraz częściej słyszymy, niszczą tkankę społeczną, wywołując niepokoje i żądania zmian systemowych. Reżyser prezentuje ludzi, którzy są symbolem zmiany i szansą na odnowienie umowy społecznej. Poznajemy syna zamordowanej maltańskiej dziennikarki – Matthew Caruana Galizię i Christiana Smallsa – przewodniczącego i założyciela związków zawodowych w Amazonie. Film pokazuje, w jaki sposób kobiety w Chile kreatywnie brały udział w rewolucji, której efekty są jeszcze nieznane. Oddaje też głos młodym politologom, przedstawiającym świat na krawędzi. 

6 MARCA 2024 - SIMONA

Simona, reż. Natalia Koryncka-Gruz, 2022, Polska, 91 min.

Ida Matysek, cioteczna wnuczka Simony Kossak, jedzie do Puszczy Białowieskiej. Jako spadkobierczyni testamentu Lecha Wilczka, partnera Simony, który był autorem niezwykłych zdjęć z ich wspólnego życia w leśniczówce „Dziedzinka”, Ida ma dostęp do jego archiwum.

Porządkując pozostawione przez Lecha zdjęcia, odkrywa tajemnice rodzinne, których nie była świadoma. Wraz z nią poznajemy świat magicznej, pradawnej, ale także tej współczesnej Puszczy. To opowieść o niezwykłym życiu Simony, córki, wnuczki i prawnuczki słynnego rodu Kossaków, która porzuciła Kraków i odnalazła dom z dala od cywilizacji, pracując jako psycholożka i badaczka dzikich zwierząt. To dzięki niej postrzegamy Puszczę nie jako rezerwat przyrody, ale unikalny, jedyny w swoim rodzaju, ekosystem, który istnieje od tysięcy lat. To miejsce jest schronieniem dla zwierząt, które często są już na progu wyginięcia.

Z tej opowieści wyłania się postać osoby wielowymiarowej, barwnej, bezkompromisowej, radykalnej w zachowaniu i poglądach, wyprzedzającej swój czas i przez to często samotnie walczącej o dobro przyrody i budowanie społecznej świadomości związku człowieka z przyrodą. Dla Idy podróż do Puszczy jest za to powrotem do wspomnień z dzieciństwa, odkrywaniem własnych korzeni a jednocześnie spotkaniem z przodkinią wielkiego formatu, której przesłanie jest ponadczasowe.

13 MARCA 2024 - KROWA

Cow, reż. Andrea Arnold, 2021, Wielka Brytania, 94 min.

Bohaterką filmu jest krowa Luma. Obserwujemy cykl jej życia i zanurzamy się w jej emocjach. Wybitna reżyserka Andrea Arnold („American Honey”) skupia się na czystej obserwacji. Jedyne głosy, jakie docierają do naszych uszu, to komendy bezimiennych pracowników pewnej brytyjskiej farmy mlecznej, zagłuszane przez szczęk metalowych krat, zgrzyt maszyn i niskie, pełne trwogi muczenie krów. Widzimy, jak Luma jest wpychana do stalowej klamry do dojenia, a pajęcze mechaniczne dysze zasysane są do jej wymion. Gigantyczna konstrukcja przypominająca imadło zawiesza Lumę w powietrzu, dzięki czemu jej kopyta można przyciąć z chirurgiczną precyzją. Uczestniczymy w porodzie, po którym Luma łączy się ze swoim nowonarodzonym cielęciem zaledwie na kilka minut, a następnie każde z nich idzie osobno labiryntem wąskich przejść, od których nie ma ucieczki. W tym zmechanizowanym świecie życie Lumy sprowadzone zostaje do funkcji przedmiotu potrzebnego człowiekowi, który czeka nieuchronna śmierć. To pozbawione narracji filmowe studium życia Lumy jest próbą filozoficznego rozważenia losu i praw zwierząt hodowlanych, bezrefleksyjnie przez nas wykorzystywanych. 

20 MARCA 2024 - KRAINA MIODU

Honeyland, reż. Ljubomir Stefanov, Tamara Kotevska, Macedonia, 2018, 85 min.

50-letnia Hatidze mieszka ze schorowaną matką w górskiej wiosce gdzieś w Bałkanach. Nie mają dostępu do prądu ani bieżącej wody. Kobieta utrzymuje się z produkcji miodu. Nie wykorzystuje jednak pszczół, respektując przyrodę i zasadę „połowa dla mnie, połowa dla was”. Pewnego dnia do jej okolicy wprowadza się wielodzietna rodzina. Nowi sąsiedzi również zaczynają hodować pszczoły, ale szacunek zastępuje twardy biznes i maksymalna eksploatacja. Czy Hatidze uda się zmienić ich podejście? Tym bardziej, że jeden z chłopców jest wyraźnie pod jej wrażeniem… „Kraina miodu” zdobyła liczne nagrody na całym świecie, w tym aż trzy na festiwalu w Sundance (m.in. główną Nagrodę Jury) oraz cztery na 16. Millennium Docs Against Gravity, m.in. Nagrodę Banku Millennium. Film otrzymał dwie nominacje do Oscara® za 2019 r. w kategoriach Najlepszy Film Dokumentalny i Najlepszy Film Międzynarodowy.

27 MARCA 2024 - NAJPIĘKNIEJSZY CHŁOPIEC NA ŚWIECIE

The Most Beautiful Boy In The World, reż. Kristian Petri, Kristina Lindström, 2021, Szwecja, 93 min.

W 1970 roku Luchino Visconti szukał w różnych krajach młodego chłopca, który mógłby wcielić się w rolę Tadzia w ekranizacji „Śmierci w Wenecji” Tomasza Manna. Visconti był już zmęczony długimi i bezskutecznymi poszukiwaniami. Wykonał ponad 150 przesłuchań. Po castingu w Sztokholmie angaż otrzymał 15-letni Björn Andresen. Rok później, podczas premiery filmu w Londynie, w obecności królowej Elżbiety Visconti okrzyknął swojego aktora „najpiękniejszym chłopcem na świecie”. Kilka miesięcy potem w trakcie festiwalu w Cannes agent muzyczny zaprosił Björna do Japonii. Tam stał się on pierwszą zachodnią gwiazdą pop, występował w sesjach zdjęciowych oraz w reklamówkach. Przydomek nadany przez Viscontiego przykleił się do Björna na resztę życia i stał się jego przekleństwem.

Dziś, pół wieku później, Björn walczy z uzależnieniami i wewnętrznymi demonami. Odkrywa tajemnicę swojej matki i jej nagłego odejścia. Kontynuuje też swoją karierę, grając m.in. w horrorze „Midsommar”. „Najpiękniejszy chłopiec na świecie” to intymny obraz osoby, która próbuje pogodzić się ze swoją przeszłością i odzyskać kontrolę nad życiem. Ukazuje również kulisy powstania legendarnego filmu dzieła oraz odsłania struktury władzy w przemyśle filmowym i proces wykorzystywania, który dzisiaj szerzej dyskutuje się dzięki ruchowi #metoo.

3 KWIETNIA 2024 - DOM Z DRZAZG

House Made Of Splinters, reż. Simon Lereng Wilmont, 2022, Dania, Szwecja, Finlandia, Ukraina, 88 min

Pochodzą z rozbitych rodzin, przeżyli różne traumy i chowają w sobie wiele trudnych wspomnień. Dzielą się nimi przed kamerą, kreśląc dziennik rozbitych żyć, które trwają mimo wszystko, w najgorszych wojennych okolicznościach, w smutku, ale też chwilowych, ulotnych radościach. Eva chce się dowiedzieć, czy jej matka nadal pije. Pewien chłopiec wspomina, jak jego ojciec dźgnął matkę nożem, ale został zwolniony po ułaskawieniu. Wzruszając ramionami, dzieciaki opowiadają o własnym doświadczeniu przemocy. Zaniedbanie i porzucenie jest tym, co łączy ich wszystkich. Emocjonalne, czasem wręcz tragiczne, rozmowy telefoniczne między nimi a rodzicami dają przedsmak wstrząsającej sytuacji, w jakiej się znalazły. Każde dziecko chce nadal dostrzegać w swoim życiu dobro, mimo że wiele z nich przebywa w sierocińcu nawet dziewięć miesięcy.

Dom dziecka może wydawać się zimnym i nieprzyjaznym schronieniem, w rzeczywistości jednak jest ciepłą, opiekuńczą przystanią. Pracownicy starają się zapewnić magiczną, bezpieczną atmosferę dzieciom, których los leży w rękach sądu. Film portretuje niewidoczne gołym okiem skutki wojny: alkoholizm, przemoc domową czy choroby psychiczne. Co dziesiąta rodzina w tym rejonie jest rozbita. Oglądamy okrutną otchłań, w którą wtłacza wojna.

10 KWIETNIA 2024 - WIRTUALNA SOBOWTÓRKA

Made To Measure, reż. Hans Block, Moritz Riesewieck, Cosima Terrasse, Niemcy, Austria, Szwajcaria, 2022, 52 min.

Eksperyment, projekt interaktywny i film w jednym. Czy można zrekonstruować człowieka na podstawie pięcioletniej historii aktywności w Google? Czy można stworzyć sobowtóra, który nie zna „oryginału”, ale zna jego świadome i nieświadome aktywności w sieci? Film-projekt społeczny odtwarza w detalach osobę wraz z jej charakterem i profilem psychologicznym. Efekt jest porażający. Widzimy reakcje odtwarzanej osoby. Film ilustruje, jak nawet nieliczne dane w sieci wystarczają do identyfikacji potrzeb, zainteresowań, opinii i osobistych cech. Pokazuje niebezpieczną tendencję algorytmów do jednoznacznego klasyfikowania ludzi i definitywnego przewidywania naszych zachowań. A stąd już blisko do manipulacji.  Ludzie nie są stali, podlegają ciągłym zmianom, czego algorytmy nie uwzględniają. Specjaliści z branży punktują też ich inne słabości, a w szczególności konserwatywne podejście do dynamiki ludzkich reakcji. Film uświadamia, jak nasze słabości, nawyki, choroby czy lęki mogą łatwo zamienić się w profity

17 KWIETNIA 2024 - INWIGILACJA. DLA DOBRA OGÓŁU

Total Trust, reż. Jialing Zhang, 2023, Niemcy, Niderlandy, 97 min.

Film o chińskim państwie inwigilacyjnym. Niepokojąca opowieść o technologii, (auto)cenzurze i nadużyciach władzy w XXI wieku, które pandemia koronawirusa doprowadziła do przekroczenia wszelkich granic. W Chinach gromadzenie danych przyjęło karykaturalny obrót - państwo wie o obywatelach więcej niż oni sami. Nadzór nigdy nie ma tylko jednej twarzy. To mieszanka analizy zbiorów danych oraz systemu rankingu i cyfrowej kontroli, w którym można zdobywać i tracić punkty na podstawie dobrego lub złego zachowania. Wyrafinowana dyktatura oparta na Big Data warta jest parodii, ale w Chinach stała się rzeczywistością z dalekosiężnymi konsekwencjami.

Film pokazuje ludzi żyjących w monitorowanym chińskim społeczeństwie. Mąż Chen jest prawnikiem, działającym na rzecz praw człowieka, który od 2020 roku przebywa w więzieniu za wykonywanie legalnej pracy. Od tamtej pory życie Chen jest kontrolowane przez całą dobę. Poznajemy też jednego z nielicznych niezależnych dziennikarzy, który miał odwagę badać szokujące wydarzenia w jednym z najpotężniejszych krajów świata. Twórcy pokazują także zwykłych obywateli Chin, których codzienne wybory są oceniane przez eksperymentalny system chińskiej inwigilacji. To „przestroga dotycząca technologii w rękach niekontrolowanej władzy”.  

24 KWIETNIA 2024 - SIOSTRZEŃSTWO ŚWIĘTEJ SAUNY

Smoke Sauna Sisterhood, reż. Anna Hints, Estonia, Francja, Islandia, 2023, 89 min.

W bujnym, zielonym lesie w południowej Estonii grupa kobiet zbiera się w tradycyjnej saunie, żeby wspólnie dzielić najgłębsze sekrety, przemyślenia i czerpać z siły swojej wspólnoty. Otoczone dymem i żarem obnażają nie tylko ciała, ale i emocje. Wypędzają z siebie lęki i wstyd, żeby odzyskać siłę i energię do życia. Film portretuje ten intymny rytuał, który odbywa się w ciasnej i ciemnej przestrzeni nasyconej oddechem i parą. Gorąc i pot są tu namacalne równie mocno, jak cielesność. Obserwujemy ciała i twarze skąpane w mroku w procesie wspólnotowego oczyszczania. Dowiadujemy się, czego doświadczyły w swoim życiu.

8 MAJA 2024 - BRAK ZAJĘĆ

15 MAJA 2024 - WŁASNYM GŁOSEM

Be My Voive, reż. Nahid Persson, 2021, Szwecja, Norwegia, Iran, USA, Irlandia, 94 min.

Portret Masih Alinejad – aktywistki i dziennikarki będącej głosem milionów irańskich kobiet, które w mediach społecznościowych buntują się przeciwko nakazowi noszenia hidżabu. Przewodząc z wygnania jednemu z największych aktów nieposłuszeństwa obywatelskiego w reżimowym Iranie, Masih wykorzystuje swoją pozycję, żeby wzmocnić protesty w ojczyźnie. Otwarcie wyraża sprzeciw wobec obowiązku noszenia hidżabu przez muzułmańskie kobiety i zainicjowała internetowy ruch społeczny o nazwie My Stealthy Freedom, który zachęcał kobiety do zrzucania chusty. Gdy przemoc ze strony tracącego kontrolę irańskiego reżimu zaczyna zagrażać członkom jej własnej rodziny, odwaga Masih zostaje wystawiona na próbę. 

22 MAJA 2024 - PODZIEMNE PAŃSTWO KOBIET

Underground Women’s State, reż. Anna Zdrojewska, Claudia Snochowska - Gonzalez, 2009, Polska, 42 min.

„Podziemne państwo kobiet” to obraz polskiej rzeczywistości, w której ustawa antyaborcyjna funkcjonuje tylko na papierze. Osiem kobiet, które dokonały nielegalnej aborcji, zdecydowało się na pierwszą w Polsce publiczną opowieść o swoim doświadczeniu.

W Polsce od 1993 roku obowiązuje ustawa antyaborcyjna, na mocy której przerywanie ciąży z przyczyn społecznych jest zakazane. Tymczasem liczba aborcji dokonywanych w Polsce nielegalnie jest szacowana nawet na 200 tysięcy rocznie. Dostęp do bezpiecznego zabiegu przerwania ciąży jest w dużej mierze kwestią pieniędzy.

Mimo tak częstych nielegalnych zabiegów przerywania ciąży nie rodzi się w Polsce ruch dążący do zmiany prawa. Autorki filmu próbują odpowiedzieć na pytanie, dlaczego tak się dzieje, cofając się do rzeczywistości z początków lat 90. i odsłaniając bezsilność ruchu obywatelskiego wobec politycznych targów. O komentarze zwracają się do czołowych działaczek ruchu pro-choice, reprezentantek różnych generacji: Kazimiery Szczuki, Katarzyny Bratkowskiej, Ewy Dąbrowskiej-Szulc, Marii Jaszczuk, Kingi Jelińskiej, Rebeki Gomperts, Wandy Nowickiej i Małgorzaty Tarasiewicz.

"Podziemne państwo kobiet” ma stać się słyszalnym głosem za prawem kobiet do podejmowania decyzji o swoim życiu. Liczymy na otwarcie publicznej debaty, w czasie której wyłoni się ruch obywatelski działający na rzecz zmiany ustawy.

29 MAJA 2024 - MARIUPOL

Mariupolis, reż. Mantas Kwedarawicius, 2016, Litwa, Niemcy, Francja, Ukraina, 90 min.

Mariupol – miasto nad Morzem Azowskim, od półtora roku znajdujące się na linii frontu pomiędzy Ukrainą a sterowanymi z Kremla rosyjskimi separatystami. Film jest zapisem życia w mieście, którego obywatele próbują żyć normalnie pomimo toczących się niedaleko walk.

Wędkarze "okupują" most na rzece przecinającej miasto. W teatrze próby przed świętowaniem zakończenia Wielkiej Wojny Ojczyżnianej. Artyści mają nadzieję, że miasto nie zostanie przejęte przez separatystów 9 maja. Córka szewca próbuje swych sił jako reporterka wojenna na opłotkach miasta, gdy jej ojciec dyskutuje swój los z klientkami. To zapis świata na krawędzi rozpadu. Erozji ulega nie tylko materialna rzeczywistość, ale i symbole, jeszcze niedawno jednoczące całą wschodnią Ukrainę. Życie toczy się dalej przy dżwiękach dzwonów cerkwi i skrzypiących tramwajów.

Litewski reżyser, po "Barzakh" znów ustawia swoją czułą kamerę na konflikt i ludzi w niego uwikłanych. Udaje mu się uchwycić poetycki wymiar zwykłego dnia w niepoetyckich czasach i miejscu, a tu czy tam wychyla się z jego historii absurd.

5 CZERWCA 2024 - MAREK EDELMAN. I była miłość w getcie

Marek Edelman ... And There Was Love In The Ghetto, reż. Jolanta Dylewska, 2019, Polska, Niemcy, 79 min.

„Dlaczego nikt mnie nie pyta, czy w getcie była miłość”? Dlaczego nikogo to nie interesuje?” – mówił na krótko przed śmiercią w 2009 roku Marek Edelman, ostatni przywódca powstania w getcie warszawskim. Odpowiada on na to pytanie w długo oczekiwanym i głośnym jeszcze przed premierą filmie „Marek Edelman... i była miłość w Getcie”, przy którego scenariuszu współpracowała Agnieszka Holland, a Andrzej Wajda współreżyserował fabularyzowane sceny filmu. Jak się okazuje, w piekle getta mogło istnieć dobro i piękno. I miłość – także ta przepełniona erotyką. To ona okazała się największą wartością, większą nawet niż życie.

12 czerwca 2024 - DLA SAMY

For Samy, reż. Waad Al-Kateab, Edward Watts, 2019, Wielka Brytania, 100 min.

„Czy będziesz miała mi za złe, że uciekliśmy z Aleppo?” – pyta Waad, syryjska dziennikarka, swoją maleńką córkę, która przyszła na świat w środku powstania przeciw Baszarowi Asadowi. To pytanie jest kluczowe dla zrozumienia intencji tego poetyckiego filmu, którego tytuł wskazuje, że jest rodzajem pamiętnika wideo ukazującego i tłumaczącego córce sytuację jej rodziców i miasta, w którym się urodziła. Ojciec Samy, Hamza, jest świeżo upieczonym lekarzem, który organizuje szpital dla ludzi rannych w wyniku nalotów rosyjskich samolotów.

Waad dokumentuje tragiczne sytuacje w szpitalu, codzienność w oblężonym mieście i życie rodzinne. Dzieci bawiące się na ulicy, która za chwilę zmieni się w gruzowisko. Ślub Waadi i Hamzy oraz wspólne śpiewanie „Głośniej od bomb”. Mieszkańcy Aleppo nie przypuszczali, że świat pozwoli na planowe zabijanie ludności miasta z powietrza i lądu. Zostali sami ze swoją tragedią. Gdy Rosjanie oznajmili im, że muszą opuścić miasto – gdyż w innym razie wszyscy zostaliby zabici – żegnali się ze łzami w oczach z ruinami swojego miasta, mając nadzieję, że jeszcze kiedyś tu wrócą…